Reinhard Heydrich

|commons = Category:Reinhard Heydrich |wikiźródła = |wikicytaty = }}

Reinhard Tristan Eugen Heydrich (ur. 7 marca 1904 w Halle, zm. 4 czerwca 1942 w Pradze) – niemiecki oficer wywiadu, wojskowy, działacz partyjny NSDAP, marynarz, lotnik i czołowy dygnitarz III Rzeszy, SS-Obergruppenführer, generał policji, dyrektor Służby Bezpieczeństwa (1931–1939), Gestapo (1934–1939) i Policji Bezpieczeństwa (1936–1939), komendant Einsatzgruppen (1939–1942), szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (1939–1942), prezydent Interpolu (1940–1942) i pełniący obowiązki protektora Czech i Moraw (1941–1942), organizator konferencji w Wannsee i zbrodniarz wojenny będący jednym z głównych współodpowiedzialnych za Holocaust.

Był synem niemieckiego śpiewaka operowego. W 1922 roku wstąpił do Reichsmarine, szybko awansował, lecz dziewięć lat później został z niej usunięty w konsekwencji skandalu obyczajowego. Wówczas, pozbawiony perspektyw i w trudnej sytuacji materialnej potęgowanej problemami finansowymi rodziny, wstąpił do NSDAP i do SS. Heinrich Himmler, będąc pod wrażeniem jego osoby i zdolności, powierzył mu zadanie organizowania wewnątrzpartyjnej służby wywiadowczej, która z biegiem czasu przekształciła się w Sicherheitsdienst (SD). Organizacja szybko się rozwijała i w niecałe trzy lata Heydrich oraz jego przełożony Himmler uzyskali kontrolę nad policją polityczną całych Niemiec. 22 kwietnia 1934 roku został mianowany kierownikiem Gestapo. Był jednym z organizatorów nocy długich noży i współtworzył listę ludzi, którzy mieli zostać skrytobójczo zamordowani.

26 czerwca 1936 roku stanął na czele Sicherheitspolizei, która była organem powstałym z połączenia Gestapo i policji kryminalnej. W dalszym ciągu pełnił funkcję kierownika Służby Bezpieczeństwa. Jako wysoki urzędnik III Rzeszy dążył do ciągłego rozszerzania definicji wrogów Rzeszy i przyjmowania na wysokie stanowiska państwowe osób na podstawie głębokiego zaangażowania ideologicznego i odpowiednich kryteriów „rasowych”. 27 września 1939 roku został kierownikiem Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, instytucji będącej połączeniem Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa.

W 1939 roku Heydrich zorganizował prowokację gliwicką, która stanowiła pretekst do ataku III Rzeszy na II Rzeczpospolitą. Po wybuchu II wojny światowej utworzone i nadzorowane przez Heydricha Einsatzgruppen – których głównym celem miało być „neutralizowanie” ośrodków potencjalnego oporu wobec nazistów poprzez mordowanie polskich intelektualistów, ludzi nauki, wysokich urzędników i Żydów – dokonywały zbrodni wojennych i aktów terroru na nieznaną dotąd skalę. Podobne zadania oddziały SS wykonywały podczas operacji „Barbarossa”. W jej trakcie Heydrich przypuszczalnie wydał ustny rozkaz mordowania Żydów bez względu na wiek, płeć i poglądy polityczne.

24 września 1941 roku Heydrich został mianowany przez Adolfa Hitlera pełniącym obowiązki protektora Czech i Moraw, aby pogłębić eksploatację gospodarczą tego kraju – w szczególności sektora zbrojeniowego – oraz poskromić odradzający się w Czechach ruch oporu. Wprowadził stan wojenny i drastyczne środki terroru takie jak rozstrzeliwania, wysiedlenia, przymusowa rekrutacja robotników i propaganda. Dążył także do nasilenia germanizacji narodu czeskiego. Pozostał jednocześnie szefem Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA).

27 maja 1942 roku spadochroniarze rządu emigracyjnego Czechosłowacji dokonali zamachu na Heydricha. Choć sama akcja nie zakończyła się uśmierceniem Heydricha, to zmarł on osiem dni później wskutek powikłań pooperacyjnych i sepsy będącej konsekwencją ran odniesionych w trakcie zamachu.

Był najwyższym rangą niemieckim funkcjonariuszem zabitym w zamachu podczas II wojny światowej. Pogrzeb Heydricha był największą tego rodzaju uroczystością w dziejach III Rzeszy. Na fali prześladowań odwetowych aresztowano ponad trzy tysiące osób, 1327 skazano na śmierć, a kilka dalszych tysięcy zesłano do obozów koncentracyjnych. Po błędnym powiązaniu sprawców zamachu z wsią Lidice w prowadzonym przez Gestapo śledztwie, większość mieszkańców wsi została wymordowana, a jej zabudowa zrównana z ziemią. Nazwa wsi stała się symbolem zbrodni niemieckich. Zamachowcy ukrywający się w prawosławnym soborze Świętych Cyryla i Metodego w Pradze zostali zdekonspirowani wskutek zdrady i zabici przez oddziały SS w dniu 18 czerwca.

Heydrich fanatycznie nienawidził narodu żydowskiego. Jest uważany za jednego z głównych organizatorów Holocaustu. Początkowo popierał emigrację Żydów z terenów okupowanych przez nazistów, ale ostatecznie uznał, że „kwestia żydowska” wymaga „rozwiązania terytorialnego”. 31 lipca 1941 roku Göring upoważnił Heydricha do opracowania „pełnego rozwiązania kwestii żydowskiej w niemieckiej strefie wpływów w Europie”. Zdaniem niektórych historyków dokument ten wyznacza granicę między żywiołowymi pogromami a systematycznym ludobójstwem, zdaniem innych decyzja o ostatecznej eksterminacji narodu żydowskiego zapadła pod koniec 1941 roku. Heydrich zorganizował także konferencję w Wannsee i kierował jej przebiegiem. Po tym, jak zmarł w dniu 4 czerwca 1942 roku, naziści w hołdzie dla niego systematyczne mordowanie Żydów nazwali operacją „Reinhard”. Źródło: Wikipedia